που απασχολούν τον Άνθρωπο σήμερα...

* * * * * * * * *

* * * * * * * * *
"Le temps est accompli, et le royaume de Dieu s'est approché: repentez-vous et croyez à l'évangile." "The time is accomplished, and the kingdom of God is at hand: repent, and believe the gospel." "Die Zeit ist erfüllt, und das Reich Gottes ist nahe gekommen. Tut Buße und glaubet an das Evangelium." "Ο καιρός συμπληρώθηκε και η βασιλεία τού Θεού πλησίασε· μετανοείτε και πιστεύετε στο ευαγγέλιο."

******************************************** άνοιξη 2021 *************************************************

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2010

ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ

Τι είναι οι εικόνες;

  • Εικόνες είναι η ζωγράφιση του προσώπου ορισμένων ατόμων, που ήσαν πιστοί ή μάρτυρες ή ευεργέτες της Εκκλησίας, με σκοπό να τις σέβονται οι άνθρωποι, να τις προσκυνούν και να τις λατρεύουν. Υπάρχουν και εικόνες του Χριστού και του Θεού.

Το επιτρέπει αυτό ο Θεός;

ΟΧΙ. Ο Θεός απαγορεύει πολύ αυστηρά την κατασκευή εικόνων και οποιωνδήποτε ομοιομάτων με σκοπό τη λατρεία και την προσκύνησή τους. Η δεύτερη από τις Δέκα Εντολές που έδωσε ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη λέει τα εξής:

«Μη κάμης εις εαυτόν είδωλον μηδέ ομοίωμα τινός, όσα είναι εν τω ουρανώ άνω, ή όσα εν τη γη κάτω ή όσα εν τοις ύδασι υποκάτω της γης’ μη προσκυνήσης αυτά, μηδέ λατρεύσης αυτά…» (Έξοδος Κ’ 4-5, Δευτερονόμιο Ε’ 8-9).

Δεν επιτρέπονται, ούτε ομοιώματα ανθρώπων, ούτε αγίων, ούτε αγγέλων, ούτε του Χριστού και του Θεού.

Στο Δευτερονόμιοδ’ 15, 16, 23, φαίνεται πολύ καθαρά η αυστηρή αυτή απαγόρευση του Θεού:

«Φυλάττετε λοιπόν καλώς τας ψυχάς σας… μήπως διαφθαρήτε και κάμητε εις εαυτούς είδωλον, εικόνα τινός μορφής, ομοίωμα αρσενικού ή θηλυκού… Προσέχετε εις εαυτούς μήποτε λησμονήσετε την διαθήκην Κυρίου του Θεού σας, την οποίαν έκαμε προς εσάς, και κάμητε εις εαυτούς είδωλον, εικόνα τινός, το οποίον απηγόρευσε Κύριος ο Θεός σου. Διότι Κύριος ο Θεός σου είναι πυρ καταναλίσκον, Θεός ζηλότυπος»

Τι σημαίνει είδωλο;

Μερικοί νομίζουν ότι είδωλο σημαίνει μόνο άγαλμα. Αυτό δεν είναι σωστό. Είδωλο δε σημαίνει μόνο άγαλμα, αλλά και ομοίωμα, εικόνα. (Λεξικό Ελευθερουδάκη).

Τι λέει η Αγία Γραφή γι’ αυτούς που κάνουν και ελπίζουν στα είδωλα;

Τα παρακάτω εδάφια μιλούν μόνα τους:

Ψαλμός ριε’ 4-8: «Τα είδωλα αυτών είναι αργύριον και χρυσίον, έργα χειρών ανθρώπων’ στόμα έχουσι και δεν λαλούσι, οφθαλμούς έχουσι και δεν βλέπουσι, ώτα έχουσι και δεν ακούουσι, μυκτήρας έχουσι και δεν οσφραίνονται. Χείρας έχουσι και δεν ψηλαφούσι, πόδας έχουσι και δεν περιπατούσι, ουδέ ομιλούσι δια του λάρυγγος αυτών. Όμοιοι αυτών ας γείνωσι οι ποιούντες αυτά, πας ο ελπίζων επ’ αυτά».

Ησαϊας μδ’ 9-20: «Όσοι κατασκευάζουσι είδωλα, πάντες είναι ματαιότης. Και τα πολυέραστα αυτών είδωλα δεν ωφελούσι, και αυτοί είναι μάρτυρες αυτών ότι δεν βλέπουσι, ουδέ νοούσι, δια να καταισχυθώσι (εδ. 9)…Δεν καταλαβαίνουσι…και ουδείς συλλογίζεται εν τη καρδία αυτού… ώστε να είπη, «Το ήμισυ αυτού έκαψα εν πυρί, έτι έψησα άρτον επί των ανθράκων αυτού, έψησα κρέας και έφαγον’ έπειτα θέλω κάμη το υπόλοιπον αυτού βδέλυγμα; Θέλω προσκυνήσει δένδρου κορμόν»; (εδ. 18-20).

Τι λέει η Καινή Διαθήκη στο θέμα αυτό;

Η Καινή Διαθήκη λέει ότι δεν πρέπει να γινόμαστε ειδωλολάτρες, δηλαδή να προσκυνάμε εικόνες ή άλλα αντικείμενα, γιατί δεν υπάρχει καμιά συμβίβαση του ναού του Θεού, που είναι οι πιστοί, με τα είδωλα. Μας προτρέπει να λατρεύουμε το Θεό «εν πνεύματι και εν αληθεία» και μόνο Αυτόν να προσκυνάμε. Διάβασε προσεκτικά τις παρακάτω περικοπές:

- Ματθαίος δ’ 10: «Τότε ο Ιησούς λέγει προς αυτόν, Ύπαγε Σατανά’ διότι είναι γεγραμμένον, «Κύριον τον Θεόν σου θέλεις προσκυνήσει, και αυτόν μόνον θέλεις λατρεύσει».

- Ιωάννης δ’ 24: «Ο Θεός είναι πνεύμα και οι προσκυνούντες αυτόν εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι».

- Β’ Κορινθίους ς’ 16: «Τίνα δε συμβίβασιν ο ναός του Θεού με τα είδωλα; Διότι δεις είσθε ναός Θεού ζώντος… Δια τούτο, εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αποχωρίσθητε, λέγει Κύριος, και μη εγγίσητε ακάθαρτο…»

- Α’ Ιωάννου ε’ 21: «Τεκνία, φυλάξατε εαυτούς από των ειδώλων».

Πώς μπήκαν οι εικόνες μέσα στην Εκκλησία;

Δεν υπήρχαν επί 300 χρόνια. Από το Μέγα Κωνσταντίνο, τον 4ο αιώνα, επικράτησε να στολίζονται οι ναοί με εικόνες. Από τότε άρχισε συστηματικά η εικονολατρεία. Την έφεραν στην Εκκλησία οι ειδωλολάτρες, που έγιναν αναγκαστικά Χριστιανοί, χωρίς να έχουν αληθινά πιστέψει και αναγεννηθεί.

Δεν το βλέπουν αυτό οι ηγέτες της Εκκλησίας;

Το βλέπουν. Πολλοί θεολόγοι και κληρικοί δεν πιστεύουν στις εικόνες και το λένε. Άλλοι όμως τις δέχονται. Ο λαός δύσκολα τις αφήνει. Έχει συνδέσει τη ζωή του με αυτές.

Έγινε καμιά προσπάθεια να καταργηθούν οι εικόνες;

Έγιναν πολλές προσπάθειες από πιστούς αυτοκράτορες, ανώτερους κληρικούς και σοφούς Χριστιανούς, αλλά στο τέλος απέτυχαν, γιατί υπερίσχυσαν οι μοναχοί που είχαν και όφελος από την κατασκευή τους. Η κύρια απασχόληση των μοναχών ήταν η αγιογραφία. (Διάβασε στην Εγκυκλοπαίδεια λεπτομέρειες στη λέξη «Εικονομαχία»).

Όπως έχουμε τις φωτογραφίες των συγγενών μας, κάνει να έχουμε και τις εικόνες;

ΟΧΙ. Δεν κάνει να τις έχουμε, γιατί δεν είναι γνήσιες απεικονίσεις και φωτογραφίες των αγίων. Δεν υπήρχαν ζωγράφοι και φωτογράφοι τον καιρό του Χριστού και των Αποστόλων. Οι πιο πολλές είναι φανταστικές εικόνες των καλογήρων. Δεν απεικονίζουν το πρόσωπο όπως ήταν. Πολλές είναι και πλαστές. Οι ζωγράφοι χρησιμοποίησαν σαν μοντέλα άσχετα άτομα, ακόμη και αμαρτωλά, και μας τις παρουσιάζουν σαν εικόνες των Αγίων. Καμιά εικόνα δεν παριστάνει το Χριστό, τη μητέρα Του, τους Αποστόλους και τους Αγίους των τριών πρώτων αιώνων, όπως ήταν στην πραγματικότητα. Αλλά και να ήταν γνήσιες απεικονίσεις, δεν πρέπει να τις έχουμε, γιατί έχουν γίνει αντικείμενα λατρείας, πράγμα που ρητά απαγορεύει ο Θεός.

Κάνουν θαύματα οι εικόνες;

ΟΧΙ. Κατά γενική ομολογία οι εικόνες δεν κάνουν θαύματα και όσα λέγονται ή ακούγονται και γράφονται στις εφημερίδες δεν είναι αληθή. Διαδίδονται για να προσελκύσουν προσκυνητές με τα σχετικά οφέλη για την Εκκλησία.

Αν πραγματικά μια εικόνα κάνει κάποιο θαύμα, τότε πρέπει να τις δεχθούμε;

Και τότε πάλι, όχι. Ο Θεός απαγορεύει και συνεπώς δεν είναι αυτός που ενθαρύνει τους ανθρώπους να έχουν εικόνες. Υπάρχει και ο Πονηρός που πλανά τους ανθρώπους με παράξενα θαύματα για να τους απομακρύνει από την αλήθεια του Θεού. Ότι θαύμα έχει σχέση με εικόνες είναι από τον Πονηρό.

- Δευτερονόμιο ιγ’ 1-5: «Εάν εγερθή εν μέσω σου προφήτης ή ενυπνιαζόμενος ενύπνια, και δώση εις σε σημείον ή τεράστιον και αληθεύση το σημείον ή το τεράστιον, περί του οποίου ελάλησε προς σε λέγων, Ας υπάγωμεν κατόπιν άλλων θεών και ας λατρεύσωμεν αυτούς, δεν θέλεις δώσει ακρόασιν… διότι δοκιμάζει εσάς Κύριος ο Θεός σας, δια να γνωρίσει εάν αγαπάτε Κύριον τον Θεόν σας … τας εντολάς αυτού θέλετε φυλάττει και την φωνήν αυτού θέλετε υπακούει».

- Αποκάλυψη ιγ’ 14-15: «Και εδόθη εις αυτό να δώση πνεύμα εις την εικόνα του θηρίου (του Αντιχρίστου) ώστε να λαλήσει η εικών του θηρίου’ και να κάμη, όσοι δεν προσκυνήσωσι την εικόνα του θηρίου να θανατωθώσι».

- Αποκάλυψη ιδ’ 9-11: «Και τρίτος άγγελος ηκολούθησεν αυτούς λέγων μετά φωνής μεγάλης, Όστις προσκυνεί το θηρίον και την εικόνα αυτού … θέλει βασανισθή με πυρ και θείον ενώπιον των αγίων αγγέλων και ενώπιον του Αρνίου».

Πολλοί που είναι συνηθισμένοι στην προσκύνηση των εικόνων, όταν έλθει ο Αντίχριστος και απαιτήσει οι άνθρωποι να προσκυνήσουν την εικόνα του επειδή αυτή μίλησε, μήπως εξαπατηθούν και την προσκυνήσουν, με αποτέλεσμα να χαθούν αιωνίως;

Πολλοί λένε, εγώ δε λατρεύω τις εικόνες, απλώς θυμάμαι τους Αγίους, στους οποίους δίνω τιμητική προσκύνηση. Είναι σωστό;

Δεν είναι σωστό. Είναι απλώς μια δικαιολογία για να πείσουν τη συνείδησή τους ότι δεν κάνουν κακό.

Όταν ανάβουν κερί στην εικόνα, όταν ανάβουν καντήλι, όταν τη φιλάνε, όταν σκύβουν μπροστά της, δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να τις λατρεύουν και να τις προσκυνούν. Αυτό που κάνουν σημαίνει λατρεία και προσκύνηση, που απαγορεύει ο Θεός. Η τιμητική προσκύνηση δεν υπάρχει σήμερα στην κοινωνία μας σα χαιρετισμός ή σαν απόδοση τιμής. Με άλλο τρόπο χαιρετούμε και τιμούμε αυτούς που θέλουμε να τιμήσουμε. Ακόμη και ο ίδιος ο Άγιος να βρισκόταν εδώ ζωντανός, δεν επιτρέπεται να τον τιμήσουμε με προσκύνηση. Με άλλο τρόπο θα πρέπει να τον τιμήσουμε. Η τιμητική προσκύνηση καταργήθηκε στην Καινή Διαθήκη. Δεν την δέχθηκαν ούτε οι Απόστολοι, ούτε οι άγγελοι.

- Πράξεις 10:26 «Ο Πέτρος εσήκωσεν αυτόν λέγων, Σηκώθητι και εγώ αυτός άνθρωπος είμαι».

- Αποκάλυψη 22:8-9 «Εγώ ο Ιωάννης έπεσα να προσκυνήσω έμπροσθεν των ποδών του αγγέλου του δεικνύοντος εις εμέ ταύτα. Και λέγει προς εμέ, πρόσεχε μη κάμεις τούτο … τον Θεόν προσκύνησον».

Ήταν ο ευαγγελιστής Λουκάς ζωγράφος εικόνων;

Υπάρχει μια διάδοση ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς, που έγραψε το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, ήταν από τους πρώτους που ζωγράφισαν εικόνες και μάλιστα εικόνες της «Παναγίας». Είναι αυτό αλήθεια; Η απάντηση είναι όχι. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ούτε ζωγράφος ήταν, ούτε ζωγράφισε καμιά εικόνα. Ζωγράφοι εικόνων δεν υπήρχαν τον καιρό των Αποστόλων, αλλά παρουσιάστηκαν πολύ αργότερα, από τον 4ο αιώνα και μετά και ήταν κυρίως καλόγεροι.

Η εγκυκλοπαίδεια ΧΑΡΗ-ΠΑΤΣΗ πάνω σ’ αυτό γράφει: «Ο Λουκάς ήταν μορφωμένος, ιατρός το επάγγελμα, όχι όμως και ζωγράφος, όπως ααναφέρει μεταγενέστερη παράδοση» (τόμος 17, δελ. 91).

Δεν ήταν λοιπόν ο Λουκάς ζωγράφος. Αυτή η διάδοση προήλθε από μια μεταγενέστερη παράδοση και διαδόθηκε σκόπιμα από μοναχούς για να ενθαρρυνθεί η εικονολατρεία. Δεν είναι αληθινή και δεν έχει καμιά απολύτως ιστορικής βάση. Οι φερόμενες ως εικόνες του Ευαγγελιστή Λουκά, προφανώς ζωγραφίστηκαν από κάποιον αγιογράφο μοναχό τον 9ο αιώνα μ.Χ, που ονομαζόταν Λουκάς και ο λαός από λάθος ή σκόπιμα συνέδεσε τις εικόνες αυτές με το όνομα του Ευαγγελιστή Λουκά.

Πώς προσπαθούν μερικοί σήμερα να δικαιολογήσουν την κατασκευή εικόνων;

Μερικοί για να δικαιολογήσουν την κατασκευή και λατρεία των εικόνων, φέρνουν για επιχείρημα την εντολή που έδωσε ο Θεός στον Μωϋσή να κατασκευάσει ομοιώματα Χερουβείμ πάνω στο ιλαστήριο και να τα απεικονίσει υφαντά στα παραπετάσματα της σκηνής του Μαρτυρίου (Έξοδος κε’ 17-2ο, κς’ 1, 31) Όμως η περίπτωση αυτή με κανένα τρόπο δε δικαιολογεί τη κατασκευή και προσκύνηση των εικόνων:

α) Τα Χερουβείμ ήσαν απεικονίσεις ουρανίων υποστάσεων (προφανώς μία τάξη αγγέλων) που είχαν ειδική συμβολική σημασία και παρίσταναν την παρουσία του Θεού. Ο λαός Ισραήλ και οι ιερείς που λειτουργούσαν μέσα στη Σκηνή και αργότερα στο Ναό, δεν τα προσκυνούσαν, δεν τα λάτρευαν, δεν άναβαν καντήλι, δεν θυμίαζαν και δεν προσεύχονταν σ’ αυτά. Τα έβλεπαν μόνο σαν απεικόνιση της θείας παρουσίας.

β) Τα Χερουβείμ δεν ήταν ορατά από το λαό που ερχόταν να προσευχηθεί στο Ναό. Οι απεικονίσεις τους ήταν μόνο μέσα στο Ναό περιορισμένες, όπου έμπαιναν ΜΟΝΑΧΑ οι ιερείς. Ο λαός ποτέ δεν έμπαινε μέσα στο Ναό γιατί αυτό απαγορευόταν. Έστεκε πάντα έξω στην αυλή. Δεν υπήρχε λοιπόν κανένας κίνδυνος να τα δει και να παρασυρθεί να τα προσκυνήσει.

γ) Ο κυριώτερος όμως λόγος είναι, ότι, ενώ για τα Χερουβείμ υπάρχει ειδική εντολή από το Θεό να κατασκευαστούν, για όλα τα άλλα ομοιώματα και για τις εικόνες υπάρχει ρητή απαγόρευση του Θεού. Ο Θεός που είπε: «Και θέλεις κάμει δύο Χερουβείμ εκ χρυσίου» και «παραπετάσματα με Χερουβείμ εντέχνως ενειργασμένα θέλεις κάμει αυτά» (Έξοδος κε’ 18, κς’ 1), ο ίδιος είπε: «Μη κάμεις εις σεαυτόν είδωλο, μηδέ ομοίωμα τινός» και «Προσέχετε εις εαυτούς μήποτε …. κάμητε είδωλον, εικόνα τινός, το οποίο απηγόρευσεν Κύριος ο Θεός σου» (Δευτερονόμιο δ’ 23, ε’ 8).

Η κατασκευή των Χερουβείμ ήταν καλό γιατί το είπε ο Θεός. Η κατασκευή των εικόνων είναι κακό γιατί το απαγορεύει ο Θεός. Πρέπει να ξέρουμε, ότι «καλό» είναι πάντα ό,τι θέλει ο Θεός, και «κακό» ό,τι απαγορεύει ο Θεός. Οι ειλικρινείς χριστιανοί πρέπει να ενδιαφέρονται να γνωρίσουν σε κάθε περίπτωση ποιό είναι το θέλημα του Θεού και αυτό μόνο να εκτελούν. Ποτέ δεν πρέπει να αντιλέγουν στο Θεό και να παραβαίνουν το θέλημά Του για να ικανοποιήσουν παραδόσεις και διατάξεις ανθρώπων. Επίσης, ποτέ δεν πρέπει να ψάχνουν να βρουν δικαιολογίες για να δικαιολογήσουν την παράβασή τους. Μόλις διαπιστώσουν ότι παραβαίνουν μια εντολή του Θεού από άγνοια, αμέσως πρέπει να παύσουν την παράβαση και να υπακούσουν στο Θεό.

Για την περίπτωση των εικόνων, υπάρχει ρητή απαγόρευση του Θεού, την οποία τήρησαν αυστηρά όλοι οι άγιοι της Παλαιάς Διαθήκης, οι Απόστολοι του Κυρίου στην Καινή Διαθήκη και όλοι οι πρώτοι Χριστιανοί από την αποστολική εποχή μέχρι και τον 3ο αιώνα μ.Χ. Κάθε προσπάθεια δικαιολόγησής τους δεν φανερώνει ειλικρίνεια και σεβασμό στο θέλημα του Θεού.

Είναι άξιο προσοχής να σημειώσουμε ότι η Εκκλησία μέχρι τις αρχές του 4ου αιώνα αντέδρασε αυστηρά σε κάθε προσπάθεια κατασκευής και χρησιμοποίησης εικόνων από χριστιανούς μέσα στην Εκκλησία.

Συμπέρασμα:

Η κατασκευή, η χρήση και η προσκύνηση των εικόνων είναι αντίθετη με το Λόγο του Θεού και την Αποστολική παράδοση. Παρουσιάσθηκε από τον 4ο αιώνα και μετά. Προέρχεται από τις ειδωλολατρικές συνήθειες των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Ο αληθινός χριστιανός δεν πρέπει να βλέπει αντικείμενα όταν λατρεύει το Θεό, αλλά να του προσφέρει τη λατρεία που Αυτός θέλει. Και ο Θεός θέλει λατρεία πνευματική, Ιωάννης δ’ 24: «Ο Θεός είναι πνεύμα’ και οι προσκυνούντες αυτόν, εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι»

* (Από το βιβλίο ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ή ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ)

(στο επόμενο «ΟΙ ΑΓΙΟΙ») Για τις αντιγραφές Παρασκευάς Σ. Αϊβαλής

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2010

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

1. Τι σημαίνει παράδοση;

Παράδοση σημαίνει κάτι που άλλοι μας έχουν παραδώσει για να το πιστεύουμε και εκτελούμε.

2. Υπάρχουν πολλές παραδόσεις;

Υπάρχουν πολλά είδη παραδόσεων. Είναι οι παραδόσεις που μας άφησε ο Ιησούς Χριστός και οι άγιοι Απόστολοι, οι παραδόσεις των πρεσβυτέρων που είχαν οι Ιουδαίοι, οι Παραδόσεις που μας άφησαν οι Πατέρες, οι παραδόσεις κάθε Εκκλησίας και θρησκείας. (σχετικές αναφορές στην Καινή Διαθήκη και στις Επιστολές του αποστ. Παύλου είναι: Α’ Θεσσαλ. 2:15, Κολοσσαείς 2:8, Γαλάτες 1:14)

3. Ποιες παραδόσεις πρέπει να πιστεύουμε;

Πρέπει να πιστεύουμε μόνο στις παραδόσεις του Ιησού Χριστού και των Αποστόλων.

· Ιωάννη 8:31-32 «Εάν σεις μείνετε στο λόγο μου, είσθε στ’ αλήθεια μαθητές μου και θα γνωρίσετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει».

· Β’ Ιωάννου 1:9 «Πας όστις παραβαίνει και δε μένει στη διδαχή του Χριστού, Θεό δεν έχει».

· Α’ Κορινθίους 11:2 «Σας επαινώ αδελφοί ότι… κρατείτε τις παραδόσεις καθώς παρέδωκα εις εσάς» (ομιλεί για τις παραδόσεις που ο ίδιος ο Παύλος παρέδωσε στην Εκκλησία και όχι για οποιεσδήποτε μεταγενέστερες).

· Β’ Θεσσαλονικείς 2:15 «Αδελφοί μένετε σταθεροί και κρατείτε τις παραδόσεις τις οποίες διδαχθήκατε είτε δια λόγου είτε δι’ επιστολής ημών» (Γίνετε λόγος εδώ για τις παραδόσεις των Αποστόλων. Ο Παύλος τονίζει το «ημών» που σημαίνει «τις δικές τους αποστολικές παραδόσεις»). Επίσης διάβασε Β’ Θεσσαλονικείς 3:6,14.

4. Πώς θα μάθουμε ποιες είναι του Ιησού Χριστού οι παραδόσεις ;

Τις παραδόσεις του Ιησού Χριστού τις δίδαξαν οι Απόστολοι προφορικά στην αρχή, και στη συνέχεια τις έγραψαν μέσα στα Ευαγγέλια και στις Επιστολές. Οι παραδόσεις του Χριστού και των Αποστόλων είναι γραμμένες στην ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ. Β’ Πέτρου 1:15: «αλλά θα φροντίσω να έχετε τα μέσα ώστε, και όταν θα έχω φύγει, να θυμάσθε αυτά πάντοτε». Οι Απόστολοι φρόντισαν να αφήσουν γραφτές τις παραδόσεις που δίδαξαν, για να μένουν αναλλοίωτες. Όλοι ξέρουμε πόσο αλλοιώνονται οι προφορικές παραδόσεις, όταν μεταδίδονται από στόμα σε στόμα.

5. Ποια στάση κράτησε ο Χριστός μπροστά στις ανθρώπινες θρησκευτικές παραδόσεις, που ήταν αντίθετες με το Λόγο του Θεού;

Ο Χριστός δημόσια έλεγξε τους γραμματείς και τους φαρισαίους, γιατί άφησαν την εντολή του Θεού και τηρούσαν τις παραδόσεις των ανθρώπων. Μάλιστα είπε, ότι ο Θεός δε δέχεται λατρεία από τέτοιους ανθρώπους και άδικα πάνε όσα κάνουν.

Μάρκος ζ’ 5-10: «…εις μάτην δε με σέβονται, διδάσκοντες διδασκαλίες εντάλματα ανθρώπων. Διότι αφήσαντες την εντολή του Θεού κρατείτε την παράδοσιν των ανθρώπων».

6. Υπάρχουν προφορικές παραδόσεις των Αποστόλων που δεν είναι γραμμένες, αλλά έφτασαν σε μας από στόμα σε στόμα;

Όχι. Τέτοιες παραδόσεις δεν υπάρχουν.

7. Ποιος δίδαξε τις παραδόσεις που έχει σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία;

Οι παραδόσεις αυτές διδάχθηκαν από διάφορους εκκλησιαστικούς ηγέτες, τη Βυζαντινή κυρίως περίοδο, πολλά χρόνια μετά τους Αποστόλους. Πολλές όμως μπήκαν μόνες τους σιγά σιγά στην Εκκλησία. Τις έφεραν εκείνοι που είχαν ειδωλολατρικό παρελθόν και έγιναν αναγκαστικά χριστιανοί, όταν απαγορεύτηκε η ειδωλολατρία από τον 4ο αιώνα και μετά.

8. Πώς το ξέρουμε αυτό;

Αυτό το γράφει η Εκκλησιαστική Ιστορία. Εκεί μπορούμε να διαβάσουμε πότε οι ανθρώπινες αυτές παραδόσεις μπήκαν στην Εκκλησία.

9. Τι σημαίνουν τα λόγια του Ευαγγελίου στο κατά Ιωάννη 20:30-31, «και άλλα πολλά θαύματα έκανε ο Ιησούς τα οποία δεν είναι γραμμένα εις το βιβλίο τούτο»;

Τα λόγια αυτά τα χρησιμοποιούν αυτοί που ισχυρίζονται ότι, εκτός από τα θαύματα και τη διδαχή του Χριστού που είναι γραμμένη στο Ευαγγέλιο, υπάρχουν και άλλα που δε γράφηκαν, αλλά μεταδόθηκαν σε μας από στόμα σε στόμα και αποτελούν σήμερα την Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας.

Ο ισχυρισμός αυτός δε στέκει. Πρώτα: γιατί εδώ καθαρά μας ομιλεί για θαύματα που έκανε ο Ιησούς και όχι για διδαχή διαφορετική από αυτή που είναι γραμμένη στο Ευαγγέλιο και που διαδόθηκε προφορικά. Δεύτερο: γιατί η Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας, καθώς αποδεικνύεται από μελέτη της Εκκλησιαστικής Ιστορίας, μπήκε στην Εκκλησία πολλούς αιώνες μετά το Χριστό και δεν έχει καμιά σχέση με αυτά που Εκείνος δίδαξε. Επί πλέον η παράδοση αυτή είναι αντίθετη με όσα δίδαξε ο Χριστός και αποκλείεται έτσι να ιδική του.

Ένα σημείο που δεν προσέχουν όσοι επικαλούνται τα λόγια είναι τα επόμενα λόγια του εδαφίου που λέγουν, «αλλ’ αυτά έχουν γραφεί για να πιστέψετε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, και πιστεύοντες να έχετε ζωή εις το όνομα αυτού». Εδώ καθαρά αναφέρεται, ότι αυτά που γράφηκαν είναι αρκετά για να μας οδηγήσουν στη σωτηρία. Έτσι είναι περιττό να ασχολούμεθα με τα άλλα, που δεν είναι γραμμένα, και μάλιστα, εφόσον δεν τα ξέρουμε ούτε υπάρχει καμιά αξιόπιστη πηγή από την οποία να τα πληροφορηθούμε.

10. Ποιες είναι οι παραδόσεις αυτές που δεν προέρχονται από τον Χριστό και τους Αποστόλους, αλλά μπήκαν στην Εκκλησία πολύ αργότερα και είναι αντίθετες με την παράδοση του Χριστού;

Οι παραδόσεις αυτές είναι: Η κατασκευή και η προσκύνηση των εικόνων και των λειψάνων, η επίκληση των Αγίων και της Παναγίας για βοήθεια και σωτηρία, οι ιερείς με τις στολές και τους τίτλους τους, ο τρόπος που γίνεται η Λειτουργία, η νηστεία όπως εφαρμόζεται σήμερα, τα μνημόσυνα και οι προσευχές για τους νεκρούς, οι εκκλησιαστικές εορτές, οι αντιλήψεις για τα μυστήρια και άλλες.

(Από το βιβλίο ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ή ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ)

(στο επόμενο «ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ»)

Για τις αντιγραφές

Παρασκευάς Σ. Αϊβαλής

Σάββατο 9 Ιανουαρίου 2010

ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ

ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ

1. Τι είναι τα μνημόσυνα;

Μνημόσυνα είναι ειδικές τελετές που γίνονται για τους νεκρούς. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι οι προσευχές που γίνονται σ’ αυτά προς το Θεό για την ανάπαυση και συγχώρεση των ψυχών των νεκρών.

2. Γιατί γίνονται τα μνημόσυνα;

Επικρατεί η αντίληψη ότι η ψυχή μετά το θάνατο δεν πάει κατευθείαν στο Θεό αμέσως, αλλά περνάει από διάφορους σταθμούς που λέγονται «εναέρια τελώνεια». Εκεί γίνεται εξέταση της ζωής του νεκρού από πονηρά πνεύματα και αγγέλους. Εάν οι άγγελοι πάρουν την ψυχή, την οδηγούν, τρεις μέρες μετά τον θάνατο, στο θρόνο του Θεού. Μετά οι άγγελοι τη φέρνουν στη γη και της υπενθυμίζουν όλη τη ζωή της, καλή και κακή. Σε 9 μέρες ξανάρχεται στο θρόνο του Θεού και προσκυνεί. Κατόπιν οι Άγγελοι της δείχνουν τον Παράδεισο και την Κόλαση. Στις 40 μέρες η ψυχή έρχεται και ξαναπροσκυνεί το Θεό. Τότε ο Κύριος αποφασίζει που πρέπει να πάει η ψυχή προσωρινά μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία.

Έτσι τα μνημόσυνα θεωρούνται απαραίτητα γιατί ανακουφίζουν τις ψυχές και τις βοηθούν να περάσουν τους εναέριους σταθμούς, να τύχουν του ελέους του Θεού και να καταταχθούν σε τόπο ανάπαυσης.

3. Πόσα μνημόσυνα υπάρχουν;

Μνημόσυνα γίνονται στις 3 μέρες μετά το θάνατο, στις 9 μέρες, στις 40 μέρες. Επίσης, κάθε χρόνο γίνονται δύο μεγάλα μνημόσυνα. Το ψυχοσάββατο πριν τη Πεντηκοστή. Ακόμη, κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο στους νεκρούς.

Στα μνημόσυνα χρησιμοποιούνται κόλυβα (στάρι βρασμένο), πρόσφορο, κρασί, θυμίαμα, λάδι, κερί.

Συνήθως ο λειτουργός ρίχνει μέσα στο Άγιο Ποτήρι κομματάκια άρτου, που αντιπροσωπεύουν τις ψυχές των οποίων τα ονόματα δόθηκαν για προσευχή, για να πλυθούν με το αίμα του Χριστού.

4. Είναι τα μνημόσυνα αποστολική παράδοση;

ΟΧΙ. Έχουν ειδωλολατρική πρόελευση. Οι εθνικοί έκαναν μνημόσυνα γεύματα προς τιμή των νεκρών την 3η, 9η και 30η ημέρα μετά την ταφή. Επίσης και μια φορά το χρόνο.

Από τη συνήθεια αυτή των ειδωλολατρών επηρεάστηκαν οι Χριστιανοί και από τον 3ο μ. Χ. αιώνα άρχισαν και αυτοί να κάνουν μνημόσυνα την 3η, 9η και 40η ημέρα μετά το θάνατο, καθώς και στην επέτειο του θανάτου μια φορά το χρόνο.

Στην αρχή γίνονταν για τιμή και υπενθύμιση του νεκρού, αργότερα συνδέθηκαν με τις μεσαιωνικές αντιλήψεις για τις ψυχές που αναφέραμε παραπάνω και γίνονταν για ανάπαυση και βοήθεια της ψυχής.

5. Τι λέγει η Αγία Γραφή στο θέμα αυτό;

Ο Λόγος του Θεού τονίζει καθαρά, ότι αφού πεθάνει ο άνθρωπος δε μπορεί να πάρει βοήθεια από τους δικούς του με κανένα τρόπο. Με το θάνατο σφραγίζεται η ζωή του. Δε μπορεί να αλλάξει τίποτα. Ούτε συγχώρεση υπάρχει ούτε σωτηρία. Το μόνο που υπάρχει είναι Κρίση και Δίκαιη ανταπόδοση. (Επιστολή προς Εβραίους [Καινή Διαθήκη] κεφ. Θ’ εδάφιο 27): «Είναι αποφασισμένο εις τους ανθρώπους μια φορά να πεθάνουν, μετά δε από αυτό κρίση».

Ότι και να κάνουν οι συγγενείς δε μπορούν να βοηθήσουν, ούτε προσευχές, ούτε μνημόσυνα, ούτε δωρεές ωφελούν.

Οι επιμνημόσυνες δεήσεις δεν είναι σύμφωνα με το Λόγο του Θεού. Διαβάστε προσεκτικά τη περίπτωση του Πλουσίου και του Λαζάρου στο Ευαγγέλιο κατά Λουκά (Καινή Διαθήκη) κεφάλαιο ις’ εδάφια 19 έως 31.

Δεν αναφέρονται εκεί σταθμοί ενδιάμεσοι. Κατευθείαν οι ψυχές πήγαν, του πλούσιου στον Άδη, του Λάζαρου στην ανάπαυση του Κυρίου. Ο Πλούσιος φώναζε για βοήθεια και είπε, «Πατέρα Αβραάμ ελέησέ με και στείλε το Λάζαρο να μου φέρει λίγο νερό με την άκρη του δακτύλου του για να δροσίσει τη γλώσσα μου, επειδή βασανίζομαι μέσα σ’ αυτή τη φλόγα».

Ο Αβραάμ απάντησε: «Τέκνο, θυμήσου πώς έζησες στη ζωή… τώρα βασανίζεσαι. Και να θέλουμε να σε βοηθήσουμε είναι αδύνατο. Υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ μας. Ούτε εμείς μπορούμε να ‘ρθουμε σε σας, ούτε εσείς σε μας».

Έτσι, ο ίδιος ο Χριστός τονίζει, ότι αφού πεθάνει κανείς, δεν υπάρχει ελπίδα βοήθειας.

Τώρα που ζεις πρέπει να αφήσεις την αμαρτία, να δεχθείς τη χάρη του Χριστού για να σωθείς και να λάβεις συγχώρεση. Τώρα υπάρχει ελπίδα. Τώρα υπάρχει σωτηρία. Μετά είναι πολύ αργά.

6. Είναι κακό να γίνονται μνημόσυνα;

Είναι κακό γιατί δίνεται η εντύπωση στους ζωντανούς, ότι και να μη είναι εντάξει, όταν πεθάνουν, οι δικοί τους θα προσευχηθούν και θα τους βοηθήσουν να συγχωρηθούν και αναπαυθούν. Έτσι ελπίζουν στη μεταθανάτιο βοήθεια και παραμελούν την ετοιμασία της ψυχής τους. Αποτέλεσμα είναι να χάνονται αιώνια, χωρίς βοήθεια καμιά.

Ο άνθρωπος πρέπει να ξέρει την αλήθεια. «Τώρα είναι ημέρα σωτηρίας», «σήμερα αν ακούσετε τη φωνή του Χριστού μη σκληρύνετε τις καρδιές σας». Ελπίδα μετά το θάνατο δεν υπάρχει.

(Από το βιβλίο ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ή ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ)

Για την αντιγραφή

Παρασκευάς Σ. Αϊβαλής